راهنمای حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی به وسیله ای اطلاق می شود که کالاها (یا افراد) از طریق مسیرهای دریایی حمل و نقل می شوند. در برخی موارد، حمل و نقل دریایی می تواند شامل فعالیت های قبل و بعد از حمل و نقل باشد. برای قرن ها، بشر از آبراه ها برای حمل و نقل کالا و مردم استفاده کرده است.به این ترتیب، حمل و نقل دریایی تکامل خود را مدیون توسعه تجارت بین المللی و مبادله روزافزون کالا بین کشورها است.
ایجاد کانتینرهای دریایی در اواسط دهه 1960 به شدت توسعه حمل و نقل دریایی را تشویق کرد. این جعبه های استاندارد یکی بر روی دیگری انباشته می شوند و می توانند انواع کالاها را با جابجایی بسیار آسان حمل کنند.کانتینرهای دریایی مزایای دیگری نیز دارند، به این صورت که خطر آسیب، شکستن و سرقت را محدود می کنند (کالاها از بیرون قابل مشاهده نیستند) و هزینه های حمل و نقل را کاهش می دهند.
حمل و نقل دریایی یکی از مهمترین بخش های زنجیره تامین است که مسئولیت حمل و نقل بخش قابل توجهی از کالاهای جهان از مواد خام تا محصولات نهایی را بر عهده دارد. از زمان دریانوردان باستانی که کالاهای با ارزش تجارت می کردند تا دوران مدرن کشتی های کانتینری و تجارت جهانی، اقیانوس ها در تسهیل جابجایی کالاها در سراسر جهان ضروری بوده اند.
نقش های کلیدی حمل و نقل دریایی در زنجیره تامین جهانی:
کارایی هزینه: حمل و نقل دریایی اغلب مقرون به صرفه ترین راه برای جابجایی حجم زیاد کالا در مسافت های طولانی است. کشتی‌های کانتینری می‌توانند حجم زیادی از محموله را حمل کنند و هزینه‌های حمل و نقل در هر واحد را کاهش دهند
اتصال جهانی: بنادر به عنوان هاب هایی عمل می کنند که مناطق مختلف جهان را به هم متصل می کنند. کالاها را می توان از یک کارخانه در آسیا به یک مرکز توزیع در اروپا حمل کرد و یک شبکه جهانی تولید و مصرف ایجاد کرد..
پایداری: حمل‌ونقل دریایی مدرن گام‌هایی در کاهش اثرات زیست‌محیطی خود برداشته است. توسعه کشتی‌های کم مصرف، استفاده از سوخت‌های جایگزین و تمرکز بیشتر بر پایداری، حمل‌ونقل دریایی را به گزینه‌ای سبزتر در مقایسه با سایر روش‌ها تبدیل کرده است.
قابلیت اطمینان: کشتی های کانتینری بر اساس برنامه های تعیین شده کار می کنند و وسیله حمل و نقل قابل اعتمادی را فراهم می کنند. این قابلیت پیش بینی برای مدیریت به موقع موجودی و برآورده کردن تقاضای مشتری بسیار مهم است.
ظرفیت حمل و نقل آن: چند صد تن کالا را می توان با یک کشتی حمل کرد.
انواع حمل و نقل دریایی:
کشتی های کانتینری:
رایج ترین نوع کشتی هستند که برای حمل و نقل کالا استفاده می شود. سازماندهی به وسیله کانتینرها امکان کنترل بهتر و حجم زیاد محموله را فراهم می کند.کشتی های بزرگ، مدرن و پیشرفته ای که حتی برای تولید گازهای گلخانه ای طراحی شده اند.
کشتی باری عمومی:
این یک نوع کشتی اساسی تر است، اجازه استفاده از کانتینر را نمی دهد. بیشترین کاربرد آن برای حمل و نقل محموله خشک است. این نوع شناور جرثقیل مخصوص به خود را برای بارگیری و تخلیه کالا دارد.
حمل و نقل بالک:
به آنها فله‌بر نیز گفته می‌شود، زیرا برای حمل و نقل دریایی محموله‌های فله (مانند مواد معدنی، کود و غیره) استفاده می‌شوند.آنها یک نوع حمل و نقل بسیار متنوع هستند که با کالاهای مختلف سازگار می شوند و برای اهداف مختلف استفاده می شوند..
کشتی‌های یخچال‌دار
همانطور که از نام آن پیداست، این ظرف دارای ظرفیت سردخانه ای است که آن را برای حمل و نقل مواد غذایی فاسد شدنی ایده آل می کند. به دلیل نوع محموله ای که حمل می کنند، سرعت این نوع شناورها از سایر شناورها بیشتر است. یکی دیگر از واقعیت های جالب در مورد کشتی های داور این است که آنها معمولاً سفید هستند تا تا آنجا که ممکن است پرتوهای خورشید را منعکس کنند و از گرم شدن بیش از حد جلوگیری کنند.
کشتی های باربری سنگین
کشتی های ویژه ای که برای حمل و نقل محموله های بسیار سنگین طراحی شده اند. به طور گسترده در پروژه های صنعتی استفاده می شود.
کشتی های حمل خودرو
آنها نوعی کشتی هستند که محموله های چرخدار، معمولاً ماشین آلات، اتومبیل، کامیون و غیره را حمل می کنند. کشتی هایی که برای ایمن سازی و تعمیر این نوع کالاها با عناصر بی حرکت حرفه ای طراحی شده اند. تطبیق پذیری زیاد حمل و نقل دریایی انواع مختلف حمل و نقل و طراحی کشتی ها را برای این منظور تسهیل می کند.
روش کراس استافینگ (Cross Stuffing)
کراس استافینگ یکی از روش‌های کاربردی برای حمل و نقل دریایی است. در این روش کانتینر از روی یک کشتی به کشتی دیگری منتقل می‌شود و در برخی مواقع نیز بارها از یک کانتینر به کانتینر دیگری جابه جا می‌شوند.دلایل استفاده از کراس استافینگ در حمل و نقل بین المللی دریایی
• محدودیت بنادر یکی از رایج‌ترین دلایل استفاده از کراس استافینگ برای حمل و نقل دریایی است. در بسیاری از کشورهای کوچک که بنادر کم ظرفیتی دارند از این روش برای صادرات و واردات کالا استفاده می‌شود.
•
دور زدن تحریم‌ها یکی از دیگر دلایل استفاده از روش کراس استافینگ است. در حمل و نقل دریایی کشتی‌ها و کانتینرها دارای کدی منحصر به فرد هستند که نشان دهده هویت کشتی و بار آن است.به دلیل تحریم‌های سیاسی و اقتصادی اجازه پهلو گرفتن برخی از کشتی‌ها با مبدا خاص داده نمی‌شود، اینجاست که بازرگانان برای دور زدن تحریم‌ها از روش کراس استافینگ استفاده می‌کنند
.
معایب استفاده از کراس استافینگ در حمل و نقل دریایی
• برای انجام کراس استافینگ به کشتی نیاز است و یکی از کشتی‌ها باید مجهز به جرثقیل باشد.
• استفاده از کراس استافینگ نیاز به شرایط آب و هوایی مطلوب دارد. در صورتی که دریا مواج باشد و آب و هوا مساعد نباشد نمی‌توان از این روش استفاده کرد.
• ممکن است حین انتقال کالا، به بخشی از محموله درون کانتینر آسیب وارد شود.
چرا حمل و نقل دریایی؟
حمل و نقل دریایی دارای مزایای متعددی است که آن را به وسیله حمل و نقل ترجیحی برای شرکت ها در سراسر جهان تبدیل می کند:
ظرفیت بزرگ: کشتی های باری قادر به حمل تناژهای بزرگ هستند، با ظرفیت بزرگ ترین کشتی ها از هر نوع حمل و نقل دیگری.
هزینه کم: حمل و نقل دریایی با قابلیت حمل مقادیر زیادی کالا در سطح بین المللی می تواند 4 و 6 برابر مقرون به صرفه تر از حمل و نقل هوایی باشد.
تطبیق پذیری: کشتی های مختلفی وجود دارند که می توانند با انواع محموله ها سازگار شوند.
انتخاب های فراوان: از آنجایی که حمل و نقل دریایی توسط اصل رقابت در بازار آزاد اداره می شود، طیف گسترده ای از گزینه ها وجود دارد.
ایمنی: لجستیک دریایی توسط پروتکل‌های ایمنی و امنیتی شدید اداره می‌شود. تلفات محموله کم است و هر سال در حال کاهش است.
مقاصد حمل و نقل دریایی
مقاصد حمل و نقل دریایی در ایران شامل بنادر اصلی و مناطق مهم دریایی است که نقش کلیدی در تجارت و اقتصاد کشور دارند. برخی از این مقاصد عبارتند از:
بنادر جنوبی در خلیج فارس:
1. بندرعباس:
بندر شهید رجایی: بزرگ‌ترین و مهمترین بندر تجاری ایران که بیشترین حجم واردات و صادرات از طریق آن انجام می‌شود.
بندر شهید باهنر: دومین بندر بزرگ تجاری در بندرعباس.
2. بندر امام خمینی:
یکی از بنادر اصلی برای واردات و صادرات کالاهای اساسی و مواد پتروشیمی.
3. بندر بوشهر:
دارای ظرفیت‌های تجاری و نظامی و یکی از بنادر مهم در جنوب ایران.
4. بندر عسلویه:
قطب اصلی صادرات گاز و محصولات پتروشیمی به دلیل نزدیکی به میدان‌های گازی پارس جنوبی.
5. بندر لنگه:
مرکز تجاری و صادراتی مهم در جنوب ایران.
6. بندر خرمشهر و بندر آبادان:
این بنادر نقش مهمی در تجارت با کشورهای حاشیه خلیج فارس دارند.
بنادر شمالی در دریای خزر:
1. بندر انزلی:
یکی از مهمترین بنادر شمالی ایران که نقش اساسی در تجارت با کشورهای حاشیه دریای خزر دارد.
2. بندر امیرآباد:
بزرگ‌ترین بندر شمالی ایران با امکانات لجستیکی پیشرفته.
3. بندر نوشهر:
یکی از بنادر تجاری و مسافری در شمال ایران.
بنادر در دریای عمان:
1. بندر چابهار:
بندر استراتژیک و توسعه‌یافته که به عنوان یک هاب تجاری و ترانزیتی برای اتصال به آب‌های آزاد و دسترسی به بازارهای آسیای میانه و افغانستان استفاده می‌شود.
مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی:
1. منطقه آزاد کیش:
منطقه‌ای توریستی و تجاری با امکانات حمل و نقل دریایی.
2. منطقه آزاد قشم:
منطقه‌ای با قابلیت‌های اقتصادی و تجاری گسترده.
3. منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه):
یکی از بزرگ‌ترین مناطق تولید انرژی و پتروشیمی در ایران.
این بنادر و مناطق نشان‌دهنده نقش حیاتی حمل و نقل دریایی در تجارت بین‌المللی، ترانزیت کالا، توسعه اقتصادی مناطق ساحلی و صنعت نفت و گاز ایران هستند.
عوامل موثر بر استعلام نرخ حمل و نقل دریایی
عوامل مختلفی بر استعلام نرخ حمل و نقل دریایی تاثیر می‌گذارند. این عوامل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
1. مسیر حمل و نقل
• فاصله: فاصله بین مبدا و مقصد یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر نرخ حمل و نقل است.
• تعداد بنادر واسط: هر چه تعداد بنادر واسط بیشتر باشد، هزینه‌ها بیشتر خواهند شد.
2. حجم و وزن محموله
• وزن: محموله‌های سنگین‌تر هزینه‌های بیشتری خواهند داشت.
• حجم: حجم بار نیز مهم است. حمل بارهای بزرگتر معمولاً هزینه بیشتری دارد.
3. نوع محموله
• محموله‌های خاص: محموله‌های خطرناک، فسادپذیر، یا با ارزش بالا نیاز به مراقبت ویژه دارند و هزینه بیشتری خواهند داشت.
• نوع بسته‌بندی: محموله‌های بسته‌بندی شده خاص نیز ممکن است هزینه بیشتری داشته باشند.
4. نوع کشتی و تجهیزات
• نوع کشتی: کشتی‌های ویژه مانند کشتی‌های یخ‌شکن یا کشتی‌های مخصوص حمل محموله‌های مایع هزینه بیشتری دارند.
• تجهیزات خاص: استفاده از تجهیزات خاص برای بارگیری و تخلیه نیز می‌تواند بر هزینه‌ها تاثیر بگذارد.
5. فصل و شرایط آب و هوایی
• فصل‌ها: در فصول اوج (مانند تابستان و تعطیلات)، نرخ حمل و نقل معمولاً بالاتر است.
• شرایط آب و هوایی: شرایط جوی نا مساعد می‌تواند موجب افزایش هزینه‌ها شود.
6. هزینه‌های بندری و گمرکی
• هزینه‌های بندری: هزینه‌های مربوط به ورود و خروج از بندر.
• هزینه‌های گمرکی: هزینه‌های مربوط به ترخیص کالا از گمرک.
7. بیمه بار
• بیمه بار: نوع و میزان بیمه بار نیز بر هزینه‌ها تاثیر می‌گذارد.
8. تغییرات نرخ ارز
• نوسانات ارزی: تغییرات نرخ ارز می‌تواند به طور مستقیم بر هزینه‌های حمل و نقل تاثیر بگذارد.
9. سیاست‌ها و قوانین محلی و بین‌المللی
• تحریم‌ها و محدودیت‌ها: تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری ممکن است باعث افزایش هزینه‌ها شوند.
• قوانین و مقررات: مقررات محلی و بین‌المللی مربوط به حمل و نقل می‌توانند بر هزینه‌ها تاثیرگذار باشند.
10. تقاضا و عرضه در بازار حمل و نقل
• تقاضا و عرضه: مانند هر بازار دیگری، تقاضا و عرضه در بازار حمل و نقل دریایی نیز بر نرخ‌ها تاثیر می‌گذارد.
11. نوع قرارداد و شرایط پرداخت
• نوع قرارداد: نوع قرارداد حمل و نقل (مثلاً FOB، CIF) و شرایط پرداخت نیز می‌تواند بر نرخ نهایی تاثیر بگذارد.
12. تجربه و شهرت شرکت حمل و نقل
• تجربه و شهرت: شرکت‌های با تجربه و دارای شهرت خوب ممکن است هزینه‌های بیشتری دریافت کنند، اما خدمات بهتری ارائه دهند.
مجموع این عوامل باعث می‌شوند که نرخ حمل و نقل دریایی متغیر و وابسته به شرایط خاص هر محموله و مسیر باشد.
نحوه استعلام قیمت در حمل و نقل دریایی:
استعلام قیمت در حمل و نقل دریایی شامل چند مرحله اصلی است که هر کدام به شما کمک می‌کنند تا بهترین و دقیق‌ترین نرخ را برای حمل بار خود بدست آورید. در اینجا مراحل اصلی استعلام قیمت در حمل و نقل دریایی توضیح داده شده است:
1. جمع‌آوری اطلاعات اولیه
قبل از اینکه استعلام قیمت را آغاز کنید، باید اطلاعات دقیق و کاملی در مورد بار و نیازهای حمل و نقل خود آماده کنید. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
• نوع بار: محموله عمومی، محموله خطرناک، فاسدشدنی، حجیم و غیره.
• وزن و حجم بار: مقدار بار و حجم آن (مثلاً به متر مکعب یا فوت مکعب).
• مبدا و مقصد: نام بنادر مبدا و مقصد.
• تاریخ حمل و نقل: زمان مورد نظر برای حمل بار.
• نوع کانتینر: کانتینر استاندارد، یخچالی، باز و غیره.
• بیمه بار: نوع و میزان بیمه مورد نیاز.
2. ارتباط با شرکت‌های حمل و نقل دریایی
برای استعلام قیمت، باید با شرکت‌های حمل و نقل دریایی یا فورواردرها تماس بگیرید. این کار می‌تواند از طریق ایمیل، تلفن، یا فرم‌های آنلاین انجام شود. برخی از مراحل عبارتند از:
• ارسال درخواست استعلام قیمت (RFQ): شامل تمام اطلاعاتی که در مرحله اول جمع‌آوری کرده‌اید.
• دریافت پیشنهادها: شرکت‌های حمل و نقل معمولاً پس از بررسی درخواست شما، پیشنهاد قیمت خود را ارسال می‌کنند.
3. مقایسه پیشنهادها
پس از دریافت پیشنهادها از چندین شرکت، باید آنها را با دقت مقایسه کنید. در این مقایسه به موارد زیر توجه کنید:
• نرخ حمل و نقل: هزینه کلی حمل و نقل.
• زمان حمل و نقل: مدت زمان لازم برای حمل بار.
• خدمات اضافی: شامل بیمه، بارگیری و تخلیه، انبارداری و غیره.
• شرایط و قوانین: قوانین و شرایط خاص هر شرکت.
4. انتخاب بهترین پیشنهاد
بر اساس مقایسه انجام شده، بهترین پیشنهاد را که هم از نظر هزینه و هم از نظر کیفیت خدمات مناسب‌تر است، انتخاب کنید. در انتخاب نهایی به شهرت و تجربه شرکت نیز توجه کنید.
5. تایید و نهایی‌سازی قرارداد
پس از انتخاب شرکت مورد نظر، باید قرارداد حمل و نقل را نهایی کنید. مراحل نهایی شامل:
• تایید کتبی پیشنهاد: ارسال تاییدیه کتبی به شرکت حمل و نقل.
• نهایی‌سازی جزئیات: بررسی و نهایی‌سازی تمام جزئیات قرارداد شامل زمان‌بندی، بیمه، و شرایط خاص.
• پرداخت هزینه‌ها: پرداخت پیش‌پرداخت یا هزینه کامل بر اساس قرارداد.
6. پیگیری و نظارت بر حمل و نقل
در طول فرایند حمل و نقل، به طور مداوم وضعیت بار را پیگیری کنید و با شرکت حمل و نقل در ارتباط باشید تا از وضعیت دقیق بار خود مطلع شوید.
نکات اضافی
• استفاده از پلتفرم‌های آنلاین: برخی پلتفرم‌ها و وبسایت‌های آنلاین امکان استعلام قیمت به صورت خودکار و مقایسه قیمت‌ها را فراهم می‌کنند.
• استفاده از مشاوران حمل و نقل: می‌توانید از خدمات مشاوران و متخصصان حمل و نقل برای دریافت مشاوره و کمک در استعلام قیمت استفاده کنید.
با دنبال کردن این مراحل، می‌توانید قیمت مناسبی برای حمل و نقل دریایی بار خود بدست آورید و بهترین تصمیم را برای حمل و نقل بار خود بگیرید.